Czy wiesz, jaką formę może przyjąć Twoja rozprawa doktorska? Doktoranci przygotowują swoje prace doktorskie w różnych dziedzinach i dyscyplinach nauki – możemy spotkać zarówno doktoranta z zakresu nauk ścisłych (jak biotechnologia), z nauk humanistycznych jak historia, społecznych jak nauki prawne, jak również w ramach sztuki. Czy praca każdego z doktorantów przybiera tę samą formę?
Otóż nie! Ustawodawca w art. 187 ust. 3 Ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 742 z późn. zm.) przewidział różne formy rozprawy doktorskiej. Może ona przyjąć formę:
- Pracy pisemnej, w ustawie wskazuje się na następujące przykłady prac pisemnych:
- Monografia naukową – tj. wielostronicowe opracowanie problemu badawczego, przyjmujące „książkową” postać;
- Zbiór opublikowanych i powiązanych tematycznie artykułów naukowych;
- Praca projektowa;
- Praca konstrukcyjna;
- Praca technologiczna;
- Praca wdrożeniowa;
- Praca artystyczna.
Ustawa wskazuje również, że pracę doktorską może stanowić także samodzielna i wyodrębniona część pracy zbiorowej.
Powyżej wskazane formy rozprawy doktorskiej mają na celu umożliwienie przygotowania wartościowej pracy doktorskiej bez względu na dziedzinę i dyscyplinę, w której prowadzone są badania. Praca doktorska, niezależnie od przyjętej formy, musi jednak mieć pewien wspólny mianownik – zgodnie z art. 187 ust.1 PSWiN musi ona prezentować ogólną wiedzę teoretyczną doktoranta w dyscyplinie lub w dyscyplinach oraz wskazywać na jego umiejętność samodzielnego prowadzenia pracy naukowej lub artystycznej. Zgodnie z art. 187 ust. 2 PSWiN musi stanowić oryginalne rozwiązanie problemu naukowego, oryginalne rozwiązanie w zakresie zastosowania wyników własnych badań naukowych w sferze gospodarczej lub społecznej albo oryginalne dokonanie artystyczne.
Zanim jednak podejmiesz decyzję co do formy swojej rozprawy doktorskiej skonsultuj się ze swoim promotorem! Zgodnie z art. 189 PSWiN aby rozpocząć postępowanie w sprawie nadania stopnia doktora musisz oprócz rozprawy doktorskiej złożyć pozytywną opinię promotora..
Co jeszcze warto wiedzieć przed przystąpieniem do przygotowywania pracy doktorskiej? Przede wszystkim to, w jakim języku należy ją przygotować! Czy wiesz, że przepisy PSWiN nie przewidują wymogu złożenia rozprawy doktorskiej w języku polskim? Zanim jednak zdecydujesz się na przygotowanie rozprawy doktorskiej w języku obcym upewnij się, że wewnętrzne przepisy Twojej uczelni nie zawierają w tym zakresie żadnych regulacji szczególnych. Uczelnia może w ramach swojej autonomii doprecyzować tę kwestię. Zanim jednak zdecydujesz się na przygotowywanie rozprawy doktorskiej w języku obcym warto skonsultować się ze swoim promotorem, który oceni, czy realne jest otrzymanie recenzji pracy przygotowanej w danym języku obcym w ustawowym terminie 2 miesięcy.
Dodatkowo, niekiedy niektóre uczelnie w swoich aktach wewnętrznych ograniczają możliwość procedowania rozprawy ze względu na wyłączenie niektórych form rozprawy doktorskiej przewidzianej przez ustawę. Działanie takie stanowi naruszenie przepisów PSWiN i nie może stanowić odmowy do procedowania rozprawy doktorskiej złożonej w formie przewidzianej przez przepisy rangi ustawowej, które mają pierwszeństwo przed wewnętrznymi aktami uczelnianymi.
Autor: mgr Marcin Kopacki