Rekrutacja do szkół doktorskich w całej Polsce cieszy się za każdym razem dużym zainteresowaniem ze strony kandydatów, a wyniki postępowań rekrutacyjnych budzą wiele emocji. Z całą pewnością sprzyja temu konkursowy charakter rekrutacji, który wynika z art. 200 ust. 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Wskazano w nim bowiem, że rekrutacja do szkoły doktorskiej odbywa się w drodze konkursu na zasadach określonych przez senat lub radę naukową.
Rekrutacja ma zatem postać sformalizowanego postępowania i pomimo, iż nie zostało to wprost określone przez ustawodawcę, oczywiste jest to, że postępowaniu temu powinny towarzyszyć obiektywizm, jawność i przejrzystość. Realizacja tych zasad służyć ma nie tylko osobom aplikującym do szkoły doktorskiej czy dokonującemu kontroli sądowi, ale również organom uczelni – aby mogły bronić słuszności wydanych rozstrzygnięć (zob. wyrok WSA w Szczecinie z dnia 7 października 2020 r., sygn. akt. II SA/Sz 112/20).
O ile więc, zgodnie z art. 200 ust. 4 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, przyjęcie do szkoły doktorskiej następuje w drodze wpisu na listę doktorantów, to odmowa przyjęcia następuje w drodze decyzji administracyjnej. Co istotne, decyzja powinna respektować przepisy obowiązującego prawa (wyrok WSA w Poznaniu z dnia 24 czerwca 2021 r., sygn. akt IV SA/Po 149/21).
Co to oznacza w praktyce, dla kandydata, który w wyniku rekrutacji znalazł się poza limitem osób przyjętych do szkoły doktorskiej w danym roku akademickim?
Wydanie decyzji o odmowie przyjęcia do szkoły doktorskiej jest równoznaczne z zakończeniem postępowania w danej instancji.
Od decyzji administracyjnych wydanych w I instancji przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Warunkiem skutecznego złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy jest doręczenie decyzji. Na decyzję taką strona może również wnieść skargę administracyjną bez korzystania z prawa zwrócenia się do organu o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wynika to wprost z art. 52 § 3 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Skargę tę wnosi się w terminie 30 dni od doręczenia kandydatowi rozstrzygnięcia w sprawie.
O czym należy wiedzieć?
Należy pamiętać o tym, że celem postępowania rekrutacyjnego jest wskazanie najlepszych kandydatów do kształcenia w szkole doktorskiej poprzez sprawdzenie ich predyspozycji naukowych. Komisja ocenia dotychczasowe doświadczenie kandydata, jego osiągnięcia naukowe, dorobek dotyczący realizacji projektów badawczych czy też wynik rozmowy kwalifikacyjnej.
Ocena taka dokonywana jest w oparciu o posiadaną wiedzę i doświadczenie członków komisji. Sąd administracyjny nie jest uprawniony do weryfikacji i podważenia oceny merytorycznej kandydata dokonanej w postępowaniu konkursowym przez komisję rekrutacyjną. Jak zauważa się w orzecznictwie, oznacza to, że sąd administracyjny nie może ingerować w wysokość przyznanej punktacji, która jest wynikiem subiektywnych ocen komisji, w sytuacji, gdy skarżący nie przedstawia żadnych argumentów, jakoby proces rekrutacji odbył się nieprawidłowo. Nieuzyskanie przez kandydata minimalnej wymaganej liczby punktów w procesie rekrutacji, oznacza więc, że w stosunku do niego organ uczelni zasadnie wydał decyzję o odmowie przyjęcia do szkoły doktorskiej (zob. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 22 lipca 2021 r., sygn. akt. II SA/Sz 304/21).
Warto pamiętać!
Warto również pamiętać o tym, że doktorant i kandydat do szkoły doktorskiej mogą uzyskać pomoc zarówno na etapie rekrutacji, jak i w trakcie kształcenia. Pracownicy administracyjni szkół doktorskich są obowiązani do udzielania odpowiedzi na wszelkie pytania w tym zakresie. Pytania można kierować również bezpośrednio do Rzecznika Praw Doktoranta Krajowej Reprezentacji Doktorantów, którego zadaniem jest stanie na straży praw doktoranta, interpretacja przepisów prawa i wydawanie opinii prawnych, badanie sygnałów o podejrzeniu naruszenia praw doktorantów oraz ewentualne podejmowanie interwencji w przypadku stwierdzenia zaistnienia takich naruszeń. Podkreślić należy, iż pomoc prawna udzielana przez Rzecznika Praw Doktoranta ma charakter nieodpłatny.
Autorka: Karolina Sienkiewicz