Każdy doktorant może się znaleźć w sytuacji, w której przez pewien czas nie będzie w stanie zrealizować swojego kształcenia w szkole doktorskiej. Może to być spowodowane przeróżnymi okolicznościami życiowymi. Jeżeli więc doktorant będzie potrzebował przerwy w nauce, może skorzystać z instytucji zawieszenia kształcenia. Została ona uregulowana w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (dalej PWSiN). Zgodnie z art. 204 ust. 3 PSWiN kształcenie, na wniosek doktoranta, jest zawieszane na okres odpowiadający czasowi trwania urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego oraz urlopu rodzicielskiego, określonych w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy. Jest to jedyna przewidziana w ustawie sytuacja, w której władze szkoły doktorskiej są zobowiązane do udzielenia doktorantowi zawieszenia kształcenia. W art. 204 w/w ustawy użyto terminu „jest zawieszane”, co oznacza, że w przypadku złożenia wniosku przez doktoranta i spełnienia przez niego w/w przesłanek, władze szkoły doktorskiej mają obowiązek uwzględnić jego wniosek, czyli rozstrzygnąć go na jego korzyść.
Ustawa umożliwia zawieszenie kształcenia na okres odpowiadający czasowi trwania urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego. Warto zauważyć, że każda szkoła doktorska może rozszerzyć uprawnienia w zakresie zawieszenia kształcenia. Oznacza to, że w regulaminie szkoły doktorskiej mogą zostać wskazane inne przyczyny zawieszenia kształcenia. Szkoła doktorska ma autonomię w kształtowaniu swojego regulaminu, dlatego też przyczyny zawieszenia kształcenia dla każdej ze szkół mogą być różne. Katalog wspomnianych przyczyn może mieć charakter otwarty lub zamknięty. Katalog ma charakter zamknięty, jeżeli w regulaminie szkoły doktorskiej przyczyny zawieszenia kształcenie są sztywnie wymienione w punktach. Natomiast, jeżeli mimo wypunktowania sytuacji, w których możemy zawiesić kształcenie, użyto uprzednio zwrotu „w szczególności”, katalog ten zyskuje charakter otwarty. Oznacza to, że oprócz sytuacji opisanych w regulaminie, możemy złożyć wniosek o zawieszenie kształcenia także na innych podstawach. Ma to istotne znaczenie, jeżeli potrzebujemy przerwy w nauce, ale nie możemy dopasować naszych okoliczności do konkretnego punktu w regulaminie. Sformułowanie „w szczególności” daje nam możliwość złożenia wniosku, jednak musimy szczegółowo uzasadnić i wyjaśnić, dlaczego potrzebujemy przerwy oraz o jaki okres zawieszenia się ubiegamy. W miarę możliwości wniosek powinniśmy również poprzeć odpowiednimi dowodami , które potwierdzą nasze stanowisko. Jest to istotne, bo w odróżnieniu od ustawowego zawieszenia kształcenia związanego z wychowaniem dziecka, wszystkie pozostałe przyczyny pozostają w gestii uznania władz szkoły doktorskiej. To od nas zatem będzie zależeć, czy wykażemy zasadność naszego wniosku oraz przekonamy władze szkoły doktorskiej, że przerwa w kształceniu należy się nam na konkretny okres.
Rafał Skopek
Lokalny Ambasador Praw Doktoranta