Ocena śródokresowa stanowi pewnego rodzaju punkt kontrolny stopnia realizacji Indywidualnego Planu Badawczego przez doktoranta szkoły doktorskiej. Zgodnie z art. 202 ust. 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t.j. Dz.U. 2022 poz. 574 ze zm.; zwana dalej ustawą), odbywa się ona w połowie okresu kształcenia określonego w programie kształcenia, a w przypadku kształcenia trwającego 6 semestrów – w trakcie czwartego semestru.
Jak wynika z art. 202 ust. 4 ustawy, ocena śródokresowa jest przeprowadzana przez komisję, w skład której wchodzą 3 osoby, w tym co najmniej 1 osoba posiadająca stopień doktora habilitowanego lub tytuł profesora w dyscyplinie, w której przygotowywana jest rozprawa doktorska, zatrudniona poza podmiotem prowadzącym szkołę doktorską. Ustawa nie odnosi się, jednakże do kwestii obecności innych osób podczas oceny śródokresowej (np. promotora doktoranta czy też przedstawiciela samorządu doktorantów w roli obserwatora).
Należy podkreślić, że pomimo braku regulacji ustawowych w tym zakresie, uczelnie
i inne podmioty doktoryzujące mogą skorzystać z przysługującej im autonomii i określić dodatkowe zasady przeprowadzenia oceny śródokresowej. Zgodnie bowiem z art. 205 ust. 1 ustawy, regulamin szkoły doktorskiej określa organizację kształcenia w zakresie nieuregulowanym w ustawie w szczególności:
1) sposób wyznaczania i zmiany promotora, promotorów lub promotora pomocniczego;
2) sposób dokumentowania przebiegu kształcenia;
3) sposób przeprowadzania oceny śródokresowej;
4) warunki przedłużania terminu złożenia rozprawy doktorskiej.
Poszczególne podmioty doktoryzujące mogą zatem przewidywać w regulaminie szkoły doktorskiej możliwość uczestniczenia przedstawiciela samorządu doktorantów w charakterze obserwatora w obradach komisji ewaluacyjnej dokonującej oceny śródokresowej doktoranta. Wiele regulaminów szkół doktorskich zawiera już takie postanowienia.
Poniżej wskazano przykłady uregulowania kwestii obecności przedstawiciela samorządu doktorantów podczas dokonywania oceny śródokresowej doktoranta.
Przykład 1
„Na wniosek doktoranta, złożony najpóźniej na 7 dni przed terminem oceny śródokresowej,
w obradach komisji może uczestniczyć w charakterze obserwatora przedstawiciel doktorantów (§2 ust. 16 regulaminu Szkoły Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Łódzkiego)
Przykład 2
„Na posiedzeniu komisji może być obecny przedstawiciel Samorządu doktorantów jako obserwator” (§7 ust. 18 regulaminu Poznańskiej Szkoły Doktorskiej Instytutów Polskiej Akademii Nauk).
Trzeba przy tym podkreślić, że uregulowanie takiej kwestii w regulaminie szkoły doktorskiej należy ocenić pozytywnie. Od wyniku oceny śródokresowej zależy dalsza możliwość kształcenia doktoranta w danej szkole doktorskiej. Jest to z pewnością dla większości doktorantów stresujące wydarzenie. Obecność przedstawiciela doktorantów może sprawić, że doktorant poczuje się pewniej. Należy również zaznaczyć, że obecność dodatkowej osoby w roli obserwatora może być kluczowa w kontekście stwierdzenia pewnych nieprawidłowości w działaniach podejmowanych przez komisję ewaluacyjną oraz przejawów niewłaściwego traktowania doktoranta.
mgr Monika Wilanowska (Lokalny Ambasador Praw Doktoranta)