Nowa ustawa regulująca obszar szkolnictwa wyższego i nauki, czyli ustawa z dnia 20 lipca 2018 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, tzw. Ustawa 2.0 (dalej: PSWiN) wprowadziła zasadnicze zmiany w zakresie kształcenia doktorantów. Zgodnie z art. 185 PSWiN. Instytuty PAN posiadają uprawnienia do nadawania stopnia doktora. Drugi dokument – Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk stanowi w art. 2. ust. 1. Akademia służy rozwojowi, promocji, integracji i upowszechnianiu nauki oraz przyczynia się do rozwoju edukacji i wzbogacania kultury narodowej. W tym samym artykule ust. 2. Do zadań Akademii należy w szczególności: 3) kształcenie w szkole doktorskiej, na studiach podyplomowych i w innych formach kształcenia na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce;.
Z punktu widzenia osób, dla których podstawą do rozpoczęcia nauki na studiach doktoranckich były poprzednio obowiązujące regulacje (przede wszystkim ustawa z dnia 27 lipca 2005 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym), niezwykle istotne są przepisy wprowadzające nową ustawę. Zadania Polskiej Akademii Nauk w zakresie kształcenia, w szczególności wobec doktorantów wykonują instytuty naukowe PAN, toteż w ich regulaminach widnieją szczegółowe informacje dotyczące sposobu kształcenia doktorantów. W prowadzenie studiów doktoranckich są zaangażowane 44 instytuty PAN. Studia doktoranckie rozpoczęte przed rokiem akademickim 2019/2020 prowadzi się na zasadach dotychczasowych, nie dłużej niż do 31 grudnia 2023 r. zgodnie z Ustawą 2.0.
Dotychczas podjęło działalność 21 szkół doktorskich. Szkoły są wspólnie prowadzone przez instytuty PAN oraz wspólnie z uczelniami i instytutami badawczymi. Najszersze grono instytutów PAN tworzących szkołę liczy 9 jednostek PAN. Zgodnie z informacjami widniejącymi na stronie Polskiej Akademii Nauk w dalszym ciągu podejmowane są działania zmierzające do utworzenia szkół doktorskich, w tym przez instytuty dotychczas nieprowadzące szkoły. Według danych na koniec 2019 roku w instytutach PAN było 1 873 doktorantów odbywających kształcenie na studiach doktoranckich i w szkołach doktorskich. W szkołach doktorskich kształcenie rozpoczęło nieco ponad 200 doktorantów.
mgr Kamil Frąckowiak
Lokalny Ambasador Praw Doktoranta
Artykuł został napisany w ramach projektu pn. „Lokalny Ambasador Praw Doktoranta” organizowanego przez Krajową Reprezentację Doktorantów ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach zadania publicznego „Organizowanie i animowanie działań na rzecz środowiska akademickiego” w 2021 r.